Gespeeld in februari

Het is alweer heerlijk voorjaar, wie denkt er dan nog aan die donkere februaridagen? Ik, want op de valreep schrijf ik dan toch een indruk van de spellen die ik zoal speelde in die maand. De laatste dag van februari stond in het teken van coöperatieve spellen: een hele dag met gelijkgestemde zielen samen de wereld redden of engerds verslaan.

In februari was diversiteit weer belangrijker dan kwantiteit, want ik speelde 44 keer een spel, verdeeld over 28 verschillende spellen. Daaronder vier nieuwe, waarvan er drie zeker de moeite waard waren. De leukste kiezen was lastig, maar ik ga toch voor Helvetia.

Helvetia is een aardige werkverschaffer, waarbij je op twee manieren acties kiest. Met schijfjes kies je acties, waarvoor je weer familieleden nodig hebt om gebouwen in je dorp te activeren. Het aardige is dat je voor het krijgen van meer familieleden ('kinderen')  huwelijken moet sluiten met familieleden van andere spelers. Flink uithuwelijken dus, leve de import. Van inteelt moeten ze in deze dorpjes niks hebben. Dat zorgt soms voor een aardig gepuzzel over met wie je liever trouwt en in welk gebouw van de anderen je familieleden dan terecht komen. De eerste keer is dat wat overzichtelijk, maar ik kan me voorstellen dat dat met een paar potjes wel went. Wat mij betreft mogen die er wel komen.

Andere nieuwe spellen, van leukst naar minst leuk:

The Hobbit: The Desolation of Smaug: net als zijn voorganger coöperatief yahtzee. Ik houd daar wel van. Niet zo snijdend spannend als grote broer In de Ban van de Ring, maar toch een aansprekende coöp zonder al teveel poespas.

City Tycoon: een leuk tegellegspel waarbij je een stad moet maken met gebouwen (tegels) die steeds beter worden naarmate het spel vordert. De stad maak je samen en je kunt elkaar dus in de weg liggen, maar ik heb de indruk dat je vooral in je eigen hoekje actief zult zijn. Dat is op zich geen bezwaar, want optimaliseren en lekker combinaties puzzelen kan in zo'n spel heel aangenaam zijn.

Spexxx: nog een spel dat schatplichtig is aan yahtzee, nu met een tweede dimensie. Met dobbelsteenworpen (vooral variaties op full house en de straatjes) claim je plekken op het bord en hoe meer plekken op rij je hebt, des te meer punten. Wel OK voor af en toe, maar mijn medespelers waren minder enthousiast. Het is dus lastig op tafel te krijgen.

Kastdochters kwamen er natuurlijk ook weer aan tafel. Van sommige was ik verbaasd dat ik ze al zo lang niet gespeeld had.

Hacienda (2009 voor het laatst gespeeld): nog steeds een puik bordspel. In mijn herinnering werden er vooral veel dierenkaarten gespeeld, nu werd land veel meer ontwikkeld. Er werd zelfs meerdere keren een hacienda of water aangelegd. Uiteindelijk zat iedereen qua score erg dicht bij elkaar. Doodzonde dat de iOS-versie alleen geschikt is om solo te spelen en niet online tegen anderen. Ik speel het daarom nooit digitaal.

Take 5! (2010): dit vlotte kaartspel was onverdiend zo lang ongespeeld gebleven. Ik weet nu dat mijn kinderen dit moeiteloos kunnen spelen, dus hopelijk komt dit weer veel vaker op tafel.

Vorsten van Florence (2010): schande schande, schande. Een top-10 spel, en dan zo lang niet spelen! Ik werd daarvoor direct gestraft, want ik eindigde kansloos derde, ver verwijderd van de eerste plaats.

Pimp your Lords of Waterdeep

 Gisteren kreeg ik post uit Canada! Ik had vorige week maandag een bestelling geplaatst bij Relax (username van een Boardgamegeek-gebruiker). Op dinsdag had ik een berichtje gekregen dat hij mijn pakketje op de post had gedaan en exact een week later kon ik het uit mijn brievenbus vissen.

 In het pakketje zaten op een stukje karton vijf ziplock-zakjes stevig vastgeplakt.

 In deze zakjes zitten poppetjes die de houten blokjes uit Lords of Waterdeep gaan vervangen.

In de envelop zat verder nog een vriendelijk briefje om me veel plezier te wensen met mijn aankoop en om me tot enige voorzichtigheid te manen omdat de mooie poppetjes wel iets kwetsbaarder zijn dan de standaard houten blokjes.

Dit zijn de houten blokjes die standaard in de doos van Lords of Waterdeep zitten. De blokjes stellen verschillende soorten avonturiers voor die je tijdens het spel moet zien te verzamelen zodat ze vervolgens opdrachten voor je kunnen gaan uitvoeren. Ik vind het spel erg leuk, maar de houten blokjes zijn voor mij geen moment avonturiers geworden.

 Kijk, dit ziet er toch meteen een stuk beter uit. In plaats van suffe houten blokjes, kan ik nu met kleine avonturiers spelen.

Voor iedere kleur bokje is een apart poppetje gemaakt. De zwarte avonturiers zijn Rogues (schurken), de oranje Fighters (vechters), de paarse Wizards (tovenaars) en de witte zijn Clerics (geestelijken).

Ik heb niet alleen de reguliere poppetjes besteld, maar ook nog de reuze-poppetjes. Deze zijn ter vervanging van fiches uit de Scoundres of Skullport uitbreiding die (als de voorraad poppen is uitgeput) gebruikt kunnen worden als vervanging van vijf reguliere poppetjes. 

Als je ook interesse hebt in deze verfraaiing van Lords of Waterdeep dan kan je Relax op Boardgamegeek bereiken via Geekmail. Ik heb 45 dollar voor de complete set en de verzendkosten betaald (ruim dertig euro). Ik vond het een koopje voor zo'n mooie set mannetjes en de hoeveelheid werk die het moet kosten om dit te maken 

Spel-etiquette

Overal waar mensen samen komen, gelden geschreven en ongeschreven regels over hoe je je dient te gedragen. Dit is aan de spellentafel niet anders. Ook daar is het heel onbeleefd om scheten te laten, door anderen heen te praten en met open mond te eten. Maar naast deze algemene regels (die altijd gelden) zijn er volgens mij andere regels waar spelers zich aan zouden moeten houden om het een beetje gezellig te laten zijn aan de spellentafel.

De eerste regel is voor mij dat iedereen zich beseft dat je geen spel kan spelen zonder tegenspelers. Dit betekent dat het belangrijk is dat je in de gaten houdt of je tegenstanders het nog wel een beetje naar hun zin hebben. Dat wil niet zeggen dat je ze moet laten winnen (zeer zeker niet), maar wel dat je ze helpt het spel te begrijpen (leg een regel nog een keer uit, schets de verschillende mogelijkheden die iemand in een beurt heeft, vertel iets over mogelijke strategieën). Ik heb vorig jaar bijvoorbeeld een potje Stoom gespeeld met Peter Hein, Eugène en Anton. Het was voor mij de eerste keer dat ik dit spel speelde en ondanks de regeluitleg, had ik geen idee wat ik moest doen. De heren hebben me toen in het begin tijdens iedere beurt uitgelegd wat mijn mogelijkheden waren en om welke reden deze wel of niet verstandig waren. Na een paar beurten snapte ik wat de bedoeling was en kon ik zelfstandig verder spelen. Hadden ze dit niet gedaan, dan had ik ongetwijfeld aan het begin van het spel zulke kapitale fouten gemaakt dat ik de rest van het spel kansloos achteraan had gelegen waardoor het spel voor mij niet leuk meer was geweest.

Ik denk dat het verder erg belangrijk is dat je beseft dat het spel dat je speelt van iemand is die daar misschien wel heel zuinig op is. Een groot bordspel is per slot van rekening best een hele uitgaaf (40 euro of meer) en mensen willen daar lang plezier van hebben. Dit betekent dat je niet met vieze chips-handen aan het spel moet zitten en dat je oplet waar je drankjes en hapjes neerzet (risico van omstoten beperken). Wat ik ook regelmatig zie gebeuren is dat mensen de kaarten die ze in hun hanen hebben een beetje krombuigen (om ze geheim te houden). Of mensen die bij het ritsen van een deck kaarten ze wel heel ver krom trekken waardoor ze op een gegeven moment krom blijven staan (één van de slechte eigenschappen van mijn doorgaans zo lieftallige echtgenoot). Tegelijkertijd vind ik dat je als eigenaar van een spel moet weten dat een spel dat gespeeld wordt schade op kan lopen. Als je dat perse wilt voorkomen, dan moet je het spel niet op tafel zetten. Ik heb ook wel eens drinken over andermans spel gestoten (sorry..). Of te wel de spelers moeten voorzichtig zijn met het spel van een ander, maar de eigenaar van het spel moet begrijpen dat er desondanks wel eens iets mis gaat.

Vals spelen kan natuurlijk echt niet. Toch zijn er mensen (vaak gelegenheidsspelers) die het grappig vinden om vals te spelen en hier achteraf nog over opscheppen ook. Wat mij betreft geldt: dit soort mensen moet je mijden als de pest aan de speltafel. Voor mij valt hier ook onder als stelletjes elkaar openlijk bevoordelen. Ik kan me een potje Kolonisten van Catan herinneren waar een stelletje naast elkaar zat en samen keek welke kaarten ze hadden en die ruilden (hier dan krijg jij van mij een schaap en een graan zodat je een dorp kan bouwen en dan neem ik twee erts zodat ik mijn stad kan bouwen).

Een regel die ik zelf ook wel eens met voeten treed, is dat je tijdens het spelen van een spel je aandacht ook bij het spel houdt. Ga dus niet eindeloos met je telefoon aan de slag als je niet aan de beurt bent en loop al helemaal niet weg om met iemand anders een praatje te maken (naar de wc gaan mag natuurlijk wel). Dit soort gedrag haalt de vaart uit het spel en is heel vervelend voor de mensen die aan de beurt zijn. Je wilt in je eigen beurt ook dat anderen opletten wat je doet, doe dat dan zelf ook.

Dit gedrag wordt overigens soms opgeroepen doordat mensen eindeloos over hun beurt doen. Voor mij is dit ook een speletiquettische no-go. Natuurlijk moet iedereen de kans krijgen om even rustig te beslissen wat ze in een beurt willen doen (zeker als de vorige speler net alles op zijn kop heeft gezet). Maar als jouw beurten ongeveer net zo lang duren als die van de andere spelers samen, dan doe je iets niet goed. Ik kan me situaties herinneren waar een paar trage denkers samen speelden en degenen die niet aan de beurt waren een ander spel gingen doen tijdens de beurt van een ander (omdat die rustig een kwartier bezig was alles door te denken). Ik geloof dat ze dat overigens zelf nog niet zo irritant vonden, maar als ik er tussen had gezeten, dan was ik gegarandeerd de actieve (als je daar nog van kan spreken bij mensen die zo lang nadenken) speler gaan pushen om een zet te doen.

Dit zijn voor mij de belangrijkste regels om het een beetje gezellig te houden tijdens een spel. Ik ben benieuwd of jullie meer regels weten of voorbeelden hebben van etiquette-brekers die te mooi zijn om niet te delen!

Coöperatief Spelplezier

De meeste spellen zijn competitief, of te wel je speelt tegen de andere spelers. Er zijn echter ook spellen waarin je samen met de andere spelers tegen “het spel” speelt. Deze categorie spellen worden coöperatieve spellen genoemd. Dit is een categorie spellen waar je van moet houden. Ik doe dat, maar Niek bijvoorbeeld niet. Gelukkig ben ik niet de enige spellengek in mijn omgeving met dit probleem. Vandaar dat er gisteren drie liefhebbers van het coöperatieve genre aanschoven voor een dagje coöperatief spelplezier. Het was zelfs al de tweede coöperatieve spellendag, vorig jaar hebben we ook al een dag succesvol samengewerkt. In dit blog wil ik wat van mijn gedachten over coöperatieve spellen (ook wel coöpjes genoemd) met jullie delen.

Het genre kan je in nog meer segmenten opdelen. Zo is er de “geheime verrader” groep spellen. In deze spellen moeten de spelers samen een opdracht vervullen, maar zijn mogelijk één of meerdere spelers corrupt en proberen zij onopvallend de boel te saboteren. Voorbeelden van deze spellen zijn Shadows over Camelot, Battlestar Gallactica en Panic Station. Ook het populaire Weerwolven van Wakkerdam kan je met een beetje goede wil in deze categorie indelen. In dit type spellen komt de spanning zowel van de uitdaging om een bepaalde opdracht te volbrengen én van de vraag of er een verrader is en zo ja wie dat dan is (in Battestar Gallactica ook wel Frakkin’ Toasters genoemd). Deze combinatie werkt erg goed.

Er zijn ook veel Avonturen-spellen in dit genre te vinden. De spelers kruipen samen in de huid van helden die in een donker kasteel/grot/ruïne/kelder monsters moeten verslaan. Doorgaans worden monsters verslagen door vooral heel veel te dobbelen. Voorbeelden van dit soort spellen zijn Dungeons & Dragons (het bordspel), Caste Ravenloft (ook van Dungeons & Dragons) en De Legenden van Andor. Deze groep spellen onderscheid zich voor mij van de rest doordat het vaak hele verhalende spellen zijn. Je zou de gebeurtenissen in het spel als inspiratie kunnen gebruiken voor een film met veel heldhaftige wendingen (of te wel: een zes gooien als dat de enige manier is om te winnen). Nadeel van deze spellen is dat je er wel een beetje dobbel-moe van wordt.

Een bijzondere groep Avonturen-coöpjes is de realtime-groep. In deze spellen moet je binnen een bepaald tijdbestek een opdracht vervullen. In zowel Escape! en Space Alert gebeurt dit door een geluidsbestand (meegeleverd op een CD, maar ook down te loaden) het tijdverloop van het spel stuurt. Dit zorgt er voor dat tijdsdruk voor een extra dimensie in het spel zorgt. De geluidsbestanden zijn zeker sfeerverhogend en de tijdsdruk plezierverhogend. Het is ook een hele effectieve manier om trage spelers in actie te krijgen.

De laatste tussencategorie is de puzzel-coöp. In dit genre sta je met zijn allen voor een uitdaging en moet je door slim samen te werken de uitdaging oplossen. Denk aan spellen als In de Ban van de Ring, Pandemie en Ghost Stories. Deze spellen zijn vaak wat abstracter. Je kan alleen winnen door samen te werken. Je moet dus samen heel goed kijken wie, welke actie op welk moment uitvoert. En dat kan betekenen dat een speler zich heldhaftig opoffert zodat de anderen het spel uit kunnen spelen. Dit is wel de groep spellen waar je het grootste risico loopt dat één speler de andere gaat vertellen wat ze moeten doen (jij doet nu dit, hij dat en ik dan dat). Dit kan het speelplezier uit het spel halen, want de lol zit er nou juist in dat je samen de puzzel oplost.

Voor kinderen die niet goed tegen hun verlies kunnen is het coöperatieve genre overigens ook een uitkomst. Per slot van rekening win je met zijn allen (als het goed gaat). Een goed vooorbeeld van een coöperatief spel voor hele jonge kinderen is Boomgaardje van Haba. Iets oudere kinderen zullen zich zeker vermaken met Het Verboden Eiland (of te wel Pandemie-light).

Kortom: binnen het genre is nog keus te over. Er zijn veel mooie coöperatieve spellen op de markt en deze geven allen een heel andere speelervaring dan een regulier competitief spel. Mijn favoriete coöperatieve spel is Pandemie omdat het een heel spannend spel is, dat heerlijk soepel wegspeelt en door de wisselende rollen niet snel in herhaling valt.

Ik ben benieuwd, wat zijn jullie favorieten in dit genre?